Στη δημοσιότητα άγνωστα χειρόγραφα του Αϊνστάιν

Ο φυσικός Άλμπερτ Αϊνστάιν θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους επιστήμονες όλων των εποχών. Παρά τη μεγάλη φήμη του δεν έπαυε να είναι και ένας άνθρωπος σαν όλους τους άλλους, με άλυτα θέματα που τον απασχολούσαν. «Τα 50 χρόνια συνειδητής περίσκεψης δεν με έφεραν πιο κοντά στην απάντηση του ερωτήματος ‘τι είναι τα κβάντα φωτός’. Σήμερα ο κάθε τυχάρπαστος νομίζει ότι ξέρει, αλλά δεν ξέρει» έγραφε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν το 1951 από το Πρίνστον των ΗΠΑ στο στενό του φίλο Μισέλ Μπεσό, έναν Ελβετό μηχανικό.

Η επιστολή αυτή μαζί με άλλα 109 χειρόγραφα του Αϊνστάιν βρίσκονται στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Πρόκειται για 84 χειρόγραφες σελίδες με μαθηματικές πράξεις αλλά και γράμματα προς τον φίλο του Μπεσό και τον γιο του Χανς Άλμπερτ. Ένα μεγάλο μέρος αυτών των χειρογράφων είναι για πρώτη φορά προσβάσιμο στους επιστήμονες.

Ο Χάνοχ Γκουτφρόιντ, διευθυντής του Αρχείου Άλμπερτ Αϊνστάιν μιλάει για τον τρόπο δουλειάς του μεγάλου Γερμανού επιστήμονα, ο οποίος γεννήθηκε το 1879 στην Ουλμ και το 1921 τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσικής. «Γέμιζε ολόκληρες σελίδες με μαθηματικούς τύπους και πολύ λίγο κείμενο. Πρόκειται είτε για προετοιμασία κατοπινών καταπληκτικών άρθρων είτε για τη σύνοψη ιδεών που αφορούσαν τη θεωρία του πεδίου» δηλώνει.

Δεν δέχθηκε να γίνει πρόεδρος του Ισραήλ 

Στην ενιαία θεωρία του πεδίου ο Αϊνστάιν προσπαθούσε να ενώσει την θεωρία του περί βαρύτητας με τον ηλεκτρομαγνητισμό. Πολλά από τα νέα χειρόγραφα πάντως που βλέπουν τώρα για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας είναι χωρίς ημερομηνία και πολλές σελίδες είναι δύσκολο να καταταχθούν σε ένα ευρύτερο συγγραφικό πλαίσιο.

Το Αρχείο Άλμπερτ Αϊνστάιν πήρε τα έγγραφα, σύμφωνα με δικές του πληροφορίες, από το Ίδρυμα Crown-Goodman στο Σικάγο. Το συγκεκριμένο ίδρυμα από την πλευρά του τα αγόρασε από έναν ιδιώτη-συλλέκτη. Το Αρχείο Άλμπερτ Αϊνστάιν διαθέτει ένα μεγάλο μέρος των εγγράφων αλλά όχι στο πρωτότυπο.

Ο καθηγητής ιστορίας της επιστήμης Τίλμαν Ζάουερ από το πανεπιστήμιο του Μάιντς χρονολογεί την πλειονότητα των εγγράφων μεταξύ 1994 και 1998, την εποχή δηλαδή που ο μεγάλος φυσικός βρισκόταν στο Πρίνστον.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει μια επιστολή προς τον γιο του, την οποία έγραψε το 1935 και στην οποία εκφράζει την ανησυχία του για τον Εθνικοσοσιαλισμό που κυριαρχούσε και στην Ελβετία όπου ζούσε ο Χανς. Ο Αϊνστάιν έπρεπε σαν Εβραίος να φύγει από τη Γερμανία και αναζήτησε καταφύγιο, όπως πολλοί άλλοι, στις ΗΠΑ.

Στον μεγάλο φυσικό είχε προταθεί μάλιστα να γίνει πρόεδρος του Ισραήλ μετά την ίδρυση του το 1948 αλλά αρνήθηκε. Ωστόσο το προσωπικό του αρχείο, με γράμματα, ημερολόγια και σημειώσεις, το κληροδότησε στο Εβραϊκό Μουσείο της Ιερουσαλήμ.

Στέφανι Γέρκελ (DPA)

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου

Πηγή: DW