Η επανάσταση του 1821 και των… Ελλήνων οι Κοινότητες

Στα νέα στοιχεία της συνεισφοράς των ελληνικών παροικιών και κοινοτήτων στο μεγάλο επαναστατικό κίνημα του 1821 και στα μηνύματα που αυτά εκπέμπουν στο σήμερα εστίασαν από την Βενετία οι εργασίες του διεθνούς συνεδρίου «Παροικιακός ελληνισμός και Επανάσταση του 1821» που ξεκίνησε στο Sala del Capitolo με χαιρετισμούς των υπουργών Εξωτερικών και Παιδείας-Θρησκευμάτων και κεντρικό ομιλητή τον Γ.Γ. Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας.

Το συνέδριο διοργανώνει (δια ζώσης και διαδικτυακά) στις εγκαταστάσεις του, παρά τις δυσκολίες της πανδημίας, το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας υπό την αιγίδα της ΓΓ Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας του ΥΠΕΞ με προσκεκλημένους ομιλητές από ευρωπαϊκά πανεπιστήμια που αναδεικνύουν γνωστές και άγνωστες πτυχές της δραστηριότητας και της προσφοράς των ελληνικών κοινοτήτων της διασποράς όπως της Βενετίας (στην οποία ιδρύθηκε η πρώτη ελληνική κοινότητα το 1498), της Τεργέστης,του Λιβόρνο. της Νάπολης, της Πίζας, της Βιέννης, της Οδησσού καθώς και των κοινοτήτων της Ρωσίας και της Μολδοβλαχίας στον αγώνα του υπόδουλου ελληνισμού για ανεξαρτησία.

«Των Ελλήνων οι Κοινότητες», αναφέρει στον χαιρετισμό του που απέστειλε στο συνέδριο ο ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας, «αντιλήφθηκαν ότι η απελευθέρωση της χώρας δεν ήταν μόνον καθήκον των υπόδουλων Ελλήνων αλλά και δική τους υποχρέωση. Η συνεργασία των ελληνικών κοινοτήτων της διασποράς με τους επαναστατημένους Έλληνες απέδειξε για μια ακόμη φορά ότι ο Ελληνισμός ενωμένος κατόρθωσε να αποτινάξει τον οθωμανικό ζυγό και να στηρίξει το νεοϊδρυθέν κράτος. Αυτή η συνεργασία αποτελεί ένα φωτεινό παράδειγμα το οποίο έχει να διδάξει πολλά και στις μέρες μας ».

Στο δικό της χαιρετισμό που μεταδόθηκε διαδικτυακά η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως υπογράμμισε ότι «η φετινή διακοσιοστή επέτειος του 1821 αποτελεί σπουδαίο ορόσημο και μια εξαίρετη αφορμή για να αναλύσουμε βαθύτερα την πολυδιάστατη ιστορία της, τους πρωταγωνιστές της και τα οράματά τους, όλα εκείνα τα γεγονότα που οδήγησαν στην οικοδόμηση μιας ελεύθερης σύγχρονης και δημοκρατικής χώρας».

Με δεδομένο ότι το Ινστιτούτο εδρεύει σε μια πόλη άρρηκτα συνδεδεμένη με τον ελληνισμό, με μία ενεργό κοινότητα που μετράει 500 και πλέον χρόνια ιστορικής παρουσίας, το διεθνές συνέδριο που ξεκινά, αναδεικνύει , είπε η κ, Κεραμέως «το ρόλο που διαδραμάτισαν οι ελληνικές παροικίες και τα μέλη τους στο καταλυτικής σημασίας γεγονός της Επανάστασης του 1821».

Κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών ο γγ Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας Γιάννης Χρυσουλάκης αναφέρθηκε στην συνεισφορά των «Κομπανιών», των λογίων κι όλων εκείνων που μέσω της εκπαίδευσης σε ελληνικές κοινότητες στήριξαν, ενίσχυσαν και γιγάντωσαν το πνεύμα των επαναστατημένων Ελλήνων σημειώνοντας ιδιαίτερα την εκδοτική παραγωγή σημαντικών ελληνικών βιβλίων, την δράση του Άλδο Μανούτιο, τη διάσωση ελληνικών χειρογράφων, αλλά και την έκδοση πρωτότυπων έργων.

«Υπάρχει μια ευθεία γραμμή είπε ο κ. Χρυσουλάκης που ενώνει την εκδοτική δραστηριότητα στα ελληνικά τυπογραφεία, όπως των Γλυκήδων, του Νικόλαου Σάρου και του Δημητρίου Θεοδοσίου, με το ανανεωτικό πνεύμα της επανάστασης του 1821. Έως τα τέλη του 18ου αιώνα, προτού δηλαδή πάρει τη σκυτάλη στα εκδοτικά η Βιέννη, η Βενετία υπήρξε το κέντρο παραγωγής του ελληνικού βιβλίου, λόγιου και δημώδους. Μεταξύ 1710 και 1730, μόνον από έναν εμπορικό οίκο (του Μέλου) διακινήθηκαν από τη Βενετία προς την Ελλάδα γύρω στα 3.000 ελληνικά βιβλία! ενώ στα μέσα του 19ου αιώνα υπάρχει στη Βενετία στοιχειώδες εκπαιδευτήριο για κορίτσια, που στηρίζει οικονομικά η Αδελφότητα. Οι ανώτερες εκπαιδευτικές ανάγκες καλύπτονταν από το Φλαγγινειανό Κολλέγιο, που λειτούργησε για 132 χρόνια και παρείχε μόρφωση σε πάνω από 550 μαθητές….».

Ο πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας τόνισε ότι το συνέδριο αναμένεται να αναδείξει γνωστές και άγνωστες πτυχές της δραστηριότητας και της προσφοράς των Ελλήνων της διασποράς στον αγώνα του 1821, μιας προσφοράς και σχέσης μεταξύ της μητέρας πατρίδας και των ξενιτεμένων παιδιών της, η οποία συνεχίζεται με την ίδια θέρμη μέχρι τις ημέρες μας…»

Στην ομιλία της η ακαδημαϊκός-ομότιμη καθηγήτρια του ΕΚΠΑ Χρύσα Μαλτέζου αναφέρθηκε στο ιδεολογικό κλίμα που επικρατούσε στην ελληνική γωνιά της Βενετίας κατά την επαναστατική περίοδο και υπογράμμισε τη στάση και τη συνεισφορά στον Αγώνα διακεκριμένων μελών της εκεί Ελληνικής Κοινότητας, όπως του Μαρούτση, του Ανδρέα Μουστοξύδη, του Αλέξιου Νικολαΐδη και άλλων.

Χαιρετισμό στο συνέδριο απηύθυναν επίσης ο μητροπολίτης Ιταλίας κ Πολύκαρπος, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Βενετίας Δημήτρης Ζαφειρόπουλος ενώ απέστειλε χαιρετισμό και ο Περιφερειάρχης του Βένετο Λούκα Τζάια.